«Չկա ավելի մեծ երջանկություն, քան տեսնել` ինչպես է ոտքի կանգնում չքայլող երեխան», - ասում է «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկական օրթոպեդիայի և վնասվածքաբանության ծառայության պատասխանատու, մանկական վնասվածքաբան-օրթոպեդ Կարեն Քոլոյանը: Մեդիամաքսի հետ զրույցում նա պատմել է Հայաստանում վնասվածքաբան-օրթոպեդի մասնագիտության զարգացման, «Ուիգմոր»-ի մանկական օրթոպեդիայի և վնասվածքաբանության ծառայության աշխատանքի մասին, ներկայացրել երեխաների մոտ ամենից հաճախ հանդիպող պաթոլոգիաները: Գեորգի Մխոյան՝ ֆանտաստիկ մարդ, ով կրթեց մանկական օրթոպեդների սերունդ Հայաստանում մանկական օրթոպեդիայի հիմնադիրներից մեկն իմ ուսուցիչն էր՝ պրոֆեսոր Գեորգի Մխոյանը: 1980-ականներին նա պաշտպանել էր դոկտորականը Մոսկվայում, վերադարձել ու Երևանի Վնասվածքաբանության և օրթոպեդիայի ինստիտուտում ստեղծել մանկական օրթոպեդիայի բաժանմունքը: Այդ ժամանակ էր, որ իր շուրջ հավաքեց երիտասարդ բժիշկների թիմ, որոնցից մեկն էլ ես էի: Կարող եմ ասել՝ ոչ միայն հրաշալի մասնագետ էր, այլև՝ ֆանտաստիկ մարդ, որից շատ եմ սովորել: Նա Հայաստանի համար կրթեց մանկական օրթոպեդների մի ամբողջ սերունդ: Այս մասնագիտությունը զարգացման բուռն փուլ անցավ 1988թ. Սպիտակի երկրաշարժից հետո, երբ ունեինք վնասվածքներով բազմաթիվ երեխաներ: Հետո Արցախյան առաջին պատերազմն էր: Սպիտակի երկրաշարժն ու Արցախյան պատերազմները Օրթոպեդ-վնասվածքաբանները շատ ծանր ժամանակներ են անցել հատկապես 90-ականներին: Պետք էր ինչ-որ կերպ աջակցել երկրաշարժի հետևանքով տուժածներին, այն դեպքում, երբ սահմանները փակ էին, պատերազմի մեջ էինք, չկար լույս, ջեռուցում, չունեինք անհրաժեշտ գործիքներ կամ նյութեր: Իհարկե, օգնության էին հասնում մեր արտասահմանյան ընկերներն ու գործընկերները: Լուսանկարը` Մեդիամաքս Մասնագիտական հետհայացք գցելով՝ կարող եմ ասել, որ հենց այդ ծանր ժամանակներում, խիստ անհրաժեշտությունից ելնելով, սկսեց ձևավորվել վնասվածքաբանությունը՝ որպես նեղ մասնագիտական ուղղություն։ Արցախյան առաջին պատերազմի տարիներին աշխատել եմ տեղում՝ Ստեփանակերտում, երբ Շուշին դեռ ադրբեջանցիների ձեռքում էր: Եղել եմ նաև Գետաշենում՝ «Օղակ» գործողության ժամանակ ու այնտեղից Հայաստան վերադարձել վերջին ուղղաթիռով: 2020թ.-ի պատերազմի ժամանակ ուժերը կենտրոնացրեցինք Երևանում. «Ուիգմոր Քլինիք»-ում հետաձգեցինք բոլոր պլանային վիրահատությունները՝ ընդունելով միայն պատերազմի վիրավորներին: Նորածինների կոնքազդրային հոդերի պարտադիր ստուգումը Մասնագիտության զարգացման սկզբնական փուլում՝ հետերկրաշարժյան ու պատերազմական տարիներին, մենք հիմնականում զբաղվում էինք վնասվածքներով: Քիչ թվով օրթոպեդիկ վիրահատություններ էին կատարվում և բազմաթիվ պաթոլոգիաներ Հայաստանում չէին բուժվում, օրինակ՝ ողնաշարի խնդիրները, մանկական ուղեղային կաթվածը, իսկ երեխաների ոսկրային և փափուկ հյուսվածքների ուռուցքների բուժումը գրեթե բացակայում էր: Լուսանկարը` Կարեն Քոլոյանի անձնական արխիվԱյդ ծանր տարիներից հետո ինձ բախտ վիճակվեց մեկ տարի վերապատրաստվել ԱՄՆ-ում, որտեղ ստացա լիցենզիա եւ անձամբ էի մասնակցում վիրահատությունների: Վերադարձից հետո հասկացա՝ պետք է ընդլայնել այս ոլորտում մեր բուժօգնության ծավալները:Հարցազրույցի ամբողջական տարբերակը կարդացեք այս հղումով։

Ժամանակակից կնոջ կյանքը բազում հույզերի, երազանքների, հոգսերի և ամեն ինչ հասցնելու վազքուղի է․.. Այս անվերջ մարաթոնում հեշտ է մոռանալ հոգ տանել ամենակարևորի՝ սեփական առողջության մասին։ «Ուիգմոր»-ում կնոջ առողջությունը մեր առաջնահերթությունն է․ մենք ստեղծել ենք հարմարավետ և ապահով միջավայր՝ կնոջ շուրջ կառուցելով և ողջ ծավալով մատուցելով կանանց առողջության ծառայությունները։ Ուիգմորը հոգ է տանում կնոջ առողջության մասին, մինչ նա հոգ է տանում բոլորի մասին:

Հոկտեմբերի 18-ին «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ում տեղի ունեցավ «Հայ բժշկության պատմություն» փաստավավերագրական ֆիլմի առաջին փակ ցուցադրությունը՝ հատուկ ԶԼՄ ներկայացուցիչների համար։ Ֆիլմը յուրահատուկ ճամփորդություն է ժամանակի մեջ. նախնադարից մինչև միջին դարեր, սովետական միության բժշկական դպրոցի ամենավառ դրվագրներից մինչև հայ բժշկության հետքերի բացահայտումներ տարածաշրջանում։Ֆիլմի գաղափարն ու նախաձեռնությունը վավերագրական և գեղարվեստական ֆիլմերի ռեժիսոր Արտակ Ավետյանինն է։ Ֆիլմը նկարահանվել է ամբողջությամբ «Ուիգմոր Գրուփ» ընկերության ֆինանսական աջակցությամբ՝ հայ բժշկության հարուստ պատմությունը, կարևոր դրվագները և ժառանգությունը ներկայացնելու և պահպանելու համար։«Ինչպես բոլոր մտքերը, որ հետագայում մարմին են ստանում՝ այս ֆիլմի գաղափարը ստեղծվեց հանկարծակի․ մի օր բացահայտեցի, որ բժշկական ոլորտի մասին որևէ ամփոփ ֆիլմ չկա։ Այդ պահից այս միտքն ինձ հանգիստ չէր տալիս», - պատմում է ֆիլմի ռեժիսոր Արտակ Ավետյանը։ «Հայ բժշկության պատմություն» վավերագրական ֆիլմը «Ուիգմոր Գրուփ»-ի ներդրումն է՝ ուղղված ոլորտի պատմության ներկայացմանն ու պահպանմանը՝ որպես կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվության նախաձեռնություն։ Նկարահանումներն իրականացվել են Հայաստանում, Վրաստանում (Թբիլիսի) և Թուրքիայում (Ստամբուլ): Հնագիտական բազում նյութեր են վերլուծվել, Մատենադարանի արխիվներից ներկայացվել են միջին դարերի եզակի աշխատություններ և հայ բժշկագիտական դպրոցների գործունեության ապացույցներ, ինչպես նաև հավաքագրվել են սովետական ժամանակաշրջանի արխիվային կադրեր մեր մեծանուն բժիշկների մասնակցությամբ:«Հայաստանի ժամանակակից պատմության մեջ առաջին անգամ է նման ֆիլմ ստեղծվում՝ ներկայացնելով հայ բժշկագիտության և բժշկական դպրոցի հիմնադիրներին, անդրադառնալով ժամանակի հանճարեղ նվաճումներին, պատմության անկյունաքարային դրվագներին և բեկումնային առաջընթացի պահերին», - իր հերթին հանդիպումն ամփոփեց «Ուիգմոր Գրուփ»-ի զարգացման գծով փոխտնօրեն Տաթևիկ Քոլոյանը:***Արտակ Ավետյանը վավերագրական և գեղարվեստական ֆիլմերի ռեժիսոր է։ Նրա աշխատանքների ցանկում են մի շարք կարևոր ակնարկներ և դիմանկարային ֆիլմեր, ինչպես, օրինակ՝ «Վիկտոր Համբարձումյան. կյանքի դրվագներ», «Յուրի Վարդանյան», «Գրիգոր Զոհրապ», «Գուրգեն Մահարի», «Ալեքսանդր Թամանյան», «Մովսես Խորենացի» և այլն։***Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոցը Երևանում տեղակայված, 220 մահճակալ կարողությամբ հագեցած բժշկական կենտրոն է, որի աշխատանքի հիմքում երեխաներին և կանանց համապարփակ, մատչելի և բարձրորակ առողջապահական ծառայություններ մատուցելու մշակույթն է։ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2023 թվականի հուլիսի 6-ի թիվ 3350-Ա որոշման համաձայն՝ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ն արժանացել է մանկական խնամքի երրորդ բարձրագույն մակարդակի: Ընդունելով ընտանիքներ հանրապետության ողջ տարածքից՝ Ուիգմորը տրամադրում է միջազգային չափանիշներին համապատասխան ընդհանուր մանկաբուժական, նեղ մասնագիտական մանկական ծառայություններ, ինչպես նաև կանանց առողջությանն ուղղված և ծննդօգնության ծառայություններ:Լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք www.wigmore.am կայք։

Արմենիա հեռուստաընկերության «Բարի լույս» ծրագրի տաղավարում էին «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի զարգացման գծով փոխտնօրեն Տաթևիկ Քոլոյանը և մանկաբարձ-գինեկոլոգ Վերժինե Կասարջյանը։ Զրույցի ընթացքում անդրադարձանք․ Ուիգմոր ծննդօգնության ծառայության մեկնարկի հուզիչ պատմությանը, Բուժառուակենտրոն, այն է՝ կնոջ շուրջ «կառուցվող» ծննդօգնության և LDR – Labor, Delivery, Recovery նոր մոտեցմանը, Միջազգային համագործակցությունների և լավագույն փորձի ներդրման շնորհիվ Հայաստանում ապացուցահեն բժշկության զարգացմանը, Երեխային՝ դեռ նախածննդյան փուլից շարունակական բուժսպասարկման մատուցմանը, Նեոնատալ ծառայությանը, մասնավորապես նորածնային վերակենդանացմանը և նորածնային վիրաբուժությանը, Ուիգմորի՝ «Ապագա Ծնողների դպրոց» նախաձեռնությանը։

«Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ը հայտնում է սեպտեմբերի 14-ին մանկական վիրաբուժության բաց դռների օրվա անցկացման մասին։ Նշված օրը մասնագետների խորհրդատվությունները կատարվելու են անվճար և առանց ուղեգրի։ Բաց դռների օրերի նախնական հերթագրումների գրանցումները իրականացվում են +374 12 34 56 78 հեռախոսահամարով։ «Բաց դռների օրերը Ուիգմորի հայեցակարգի մի մասն են կազմում՝ հնարավորություն ստեղծելով բուժառուների համար տեղում ծանոթանալ անձնակազմին, հիվանդանոցի տեխնիկական հագեցվածությանը և մեզ մոտ ընդունված բուժման առանձնահատկություններին և մեթոդներին», - նշում է մանկական վիրաբույժ, մանկական վիրաբուժության ծառայության պատասխանատու Արա Կարապետյանը։  «Այս կոնտեքստում հատուկ կառանձնացնեի անհետաձգելի վիրաբուժությունը. անհետաձգելի դեպքերի ամենամեծ դժվարությունը պլանավորման բացակայությունն է․ առաջին պլանում է թիմի փորձառությունը, հիվանդանոցի հագեցվածությունը և արագ, կոմպետենտ գործելու ունակությունը։ Անհետաձգելի վիրաբուժության մեջ ընդամենը մի քանի րոպեն երեխայի կյանքի համար որոշիչ կարող է լինել», - նշում է Արա Կարապետյանը։   Բաց դռների օրվան ընդառաջ վիրաբուժական թիմը պատմում է, որ Ուիգմորում լայնորեն կիրառվում է վիրահատությունների լապարասկոպիկ մեթոդը․ կարևոր ձեռքբերում է համարվում քիմիաթերապևտիկ բուժում ստացած երեխաների ուռուցքների հեռացումը, դժվար հասանելի ուռուցքների բիոպսիան՝ մինչև քիմիոթերապիան, որովայնի և կրծքավանդակի տարբեր տեղակայման էխինոկոկային բշտերի հեռացումը լապարասկոպիկ և թորակոսկոպիկ եղանակով։    Լապարասկոպիկ վիրահատությունները կիրառվում են նաև ձվարանի փողի ոլորքի, ձվարանի կիստաների, դեռահաս աղջիկների կոնքի օրգանների տարբեր տեսակի բարորակ և չարորակ գոյացությունների վարման ժամանակ:  «Նախկինում երեխաները վիրահատվում էին մեծ կտրվածքների միջոցով, սակայն մենք Ուիգմորում առաջնորդվում ենք աշխարհում ընդունված մինիմալ ինվազիվ միջամտությունների ստանդարտով», - նշում է Արա Կարապետյանը։ «Լապարասկոպիայի՝ որովայնի խոռոչի բոլոր հատվածները բարձր որակի վիզուալիզացիայի և սանացիայի հնարավորությունը, կրճատել է հետվիրահատական բարդությունների առաջացումը․ չկա վիրահատական վերք, չկա պոտենցիալ բորբոքային ընթացք», - բացատրում է Արա Կարապետյանը։  Լապարասկոպիկ մեթոդով Ուիգմորում լուծվում են նաև լյարդի, լեղուղիների, լեղապարկի հետ կապված հիվանդությունները։    Մասնագետը նշում է, որ թիմի առանձնահատկություններից է նաև շնչառական համակարգի վիրաբուժական խնդիրների վարումը։ Ախտորոշիչ, ինչպես նաև բուժական նպատակով կատարվում է բրոնխոսկոպիա (ֆիբրոբրոնխոսկոպիա և ռիգիդ՝ կոշտ), թորակոսկոպիկ միջամտություններ, օրինակ՝ բարդացած թոքաբորբերի վարման ժամանակ։ Անհետաձգելի բուժօգնության բաժանմունք հաճախ դիմում են երեխաներ՝ շնչուղիներում օտար մարմնի կապակցությամբ․ այս օտար մարմինների հեռացումը նույնպես կատարվում է  բրոնխոսկոպի միջոցով։ Հիվանդանոցում շարունակաբար զարգանում է  նաև նորածնային վիրաբուժությունը․ Ուիգմորում գործում է բարձր տեխնիկական հագեցվածությամբ նորածնային վերակենդանացման բաժանմունք: Վիրաբուժական թիմը իրականացնում է նորածնային վիրահատություններ, անհաս երեխաների վիրահատություններ և զարգացման տարբեր արատների շտկումներ։ Հիվանդանոցում ասում են, որ բաց դռների ձևաչափի ընդունելությունների ձևավորվող ավանդույթի երկարաժամկետ նպատակը հիվանդանոցի թիմի կողմից որդեգրված առաքելության իրականացումն է՝ բարձրորակ բուժսպասարկումը իրական և հասանելի դարձնել Հայաստանի բոլոր երեխաների համար։  Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոցը Երևանում տեղակայված, 220 մահճակալ կարողությամբ հագեցած բժշկական կենտրոն է, որի աշխատանքի հիմքում երեխաներին և կանանց համապարփակ, մատչելի և բարձրորակ առողջապահական ծառայություններ մատուցելու մշակույթն է։ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2023 թվականի հուլիսի 6-ի թիվ 3350-Ա որոշման համաձայն՝ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ն արժանացել է մանկական խնամքի երրորդ բարձրագույն մակարդակի: Ընդունելով ընտանիքներ հանրապետության ողջ տարածքից՝ Ուիգմորը տրամադրում է միջազգային չափանիշներին համապատասխան ընդհանուր մանկաբուժական, նեղ մասնագիտական մանկական ծառայություններ, ինչպես նաև կանանց առողջությանն ուղղված և ծննդօգնության ծառայություններ: Լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք www.wigmore.am կայք։